Regels, structuur, randvoorwaarden. Ze klinken als dooddoeners voor het creatieve proces maar eigenlijk maken ze al sinds het begin der tijd onderdeel uit van het vormgeven. Denk aan Mr Gridnik, Wim Crouwel, die bijna al zijn designs op een systeem of grid baseerde. Of Escher die hele wiskundige principes gebruikte in zijn gravures. Het werken met een systeem voor een visual identity is niet nieuw, maar het vertalen van een systeem naar een code waardoor de computer designs kan maken wél. Het combineren van code en design opent een heel nieuw speelveld waarbij de computer onderdeel van het designteam wordt. De designer bepaalt de basisregels, waarna de computer met (real-time) data in ongekende snelheid en veelvoud kan produceren.
De computer algoritmes, wiskunde en vorm met elkaar te laten combineren wordt ‘creative coding’ of ‘generative design’ genoemd. Creative coding is niet nieuw, computational art (kunst met de computer) bestaat al een tijd, maar je ziet het de laatste jaren ook steeds vaker voorkomen in graphic design en visual identities.
Data-driven design. Het is niet nieuw maar het is wel een heel interessant uitgangspunt voor een visual identity. Met data-driven design laat je data de kernvormen van een visual identity bepalen. Clever Franke, een data design en technology consultancy bureau, deed dit bijvoorbeeld met de kleurrijke huisstijl van het eurovision songfestival in 2021. Daarbij namen zij twee kleuren uit de vlag van de deelnemende landen en hun afstand tot Rotterdam als parameters voor de visuals. Een ander voorbeeld is de visual identity van wijnmerk BRUTE die, net zoals de wijn zelf, gevormd wordt door de weersomstandigheden.
Visual identity voor wijnmerk Brute door Patrik Hübner
Bij bovenstaand voorbeeld van een data-driven visual identity wordt de door de computer gecreëerde vorm als uitgangspunt voor de stijl genomen, maar de computer kan ook gebruikt worden om binnen een identity eindeloos te variëren. Motion en code komen hierin vaak samen. Een goed voorbeeld is de visual identity van het Amsterdams Sinfonietta (door studio Dumbar). In deze identity heeft Dumbar met creative coding muziek omgezet naar een dynamisch (bewegend) patroon. Zo krijgt elk stukje muziek een bijbehorend uniek stukje design en kan er eindeloos gevarieerd worden binnen de visual identity.
Visual identity voor het Amsterdams Sinfonietta door Studio Dumbar
Eerlijk gezegd is het voor ons designers vaak moeilijk om onze creaties uit handen te geven. Het is een beetje alsof je kind uitvliegt en je hoopt dat de opvoeding goed genoeg is geweest. Als een visual identity wordt opgeleverd krijgt de opdrachtgever dan ook altijd een boekwerk in handen gedrukt met alle regels om ervoor te zorgen dat we consistentie in stijl kunnen waarborgen. Met creative coding kan de designer nu een programma aan de klant meegeven waarmee hij met één druk op de knop een uniek beeld kan creëren binnen de spelregels van de huisstijl. Denk bijvoorbeeld aan social media posts. De klant hoeft alleen nog maar tekst of eventueel een foto uit te kiezen en de computer maakt er een uniek design van.